آیا نفقه زن در زمان عقد بر عهده شوهر است؟

به گزارش وبلاگ تپلینک، آیا نفقه زن در زمان عقد بر عهده شوهر است؟ به موجب ماده 1106 قانون مدنی در عقد دائم نفقه زن به عهده شوهر است. این مزیتی است که قانونگذار برای زن قائل شده است و به موجب آن زن می تواند از شوهر مطالبه نفقه کند و در صورت لزوم از طریق حقوقی و کیفری او را برای پرداخت نفقه تحت تعقیب قرار دهد. لازم به یادآوری است زن در صورتی استحقاق نفقه را خواهد داشت که از مرد تمکین کند و به تعبیر دیگر وظایف زناشویی خود را انجام دهد.

آیا نفقه زن در زمان عقد بر عهده شوهر است؟

وبلاگ تپلینک| به محض اینکه زن و مرد به موجب عقد ازدواج به زوجیت یکدیگر در می آیند، به موجب قانون و شرع مجموعه ای از حقوق و تکالیف بر عهده آن ها قرار می گیرد. از جمله اینکه زن در مقابل شوهر موظف به تمکین است و مرد نیز ملزم به پرداخت نفقه به همسر خود می باشد. این تکلیف دو سویه است؛ یعنی زن در برابر تمکین از حق نفقه برخوردار خواهد بود. اما از آن جهت که تمکین از شوهر از زمان ازدواج و نه در دوران عقد موضوعیت پیدا می نماید، برخی معتقدند که زن تنها پس از ازدواج و رابطه زناشویی از حق نفقه برخوردار خواهد بود که این مطلب صحیح نیست؛ لذا زن می تواند در دوران عقد نیز مطالبه نفقه کند؛ بدون اینکه تمکین کرده باشد.

به موجب ماده 1106 قانون مدنی در عقد دائم نفقه زن به عهده شوهر است. این مزیتی است که قانونگذار برای زن قائل شده است و به موجب آن زن می تواند از شوهر مطالبه نفقه کند و در صورت لزوم از طریق حقوقی و کیفری او را برای پرداخت نفقه تحت تعقیب قرار دهد. لازم به یادآوری است زن در صورتی استحقاق نفقه را خواهد داشت که از مرد تمکین کند و به تعبیر دیگر وظایف زناشویی خود را انجام دهد.

به موجب ماده 1107 قانون مدنی نفقه عبارت است از همه احتیاج های متعارف و متناسب با شرایط زن از قبیل: مسکن، البسه، غـذا، اثاث منزل، هزینه های درمانی و بهداشتی و نیز خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا بیماری که شوهر مکلف است همه آن ها را متناسب با شرایط خانوادگی و اجتماعی زن فراهم کرده و در اختیار او قرار دهد.

طبق نظر دکتر کاتوزیان نفقه عبارت است از تمام وسایلی که زن با توجه به درجه تمدن، محیط زندگی و وضع جسمی و روحی خود بدان احتیاجمند است. تشخیص اینکه کدام وسیله را باید از ارکان نفقه زن به شمار آورد با عرف است و ملاک ثابتی در این خصوص وجود ندارد.

به موجب ماده 1102 قانون مدنی همین که ازدواجی به طور صحیح واقع شد روابط زوجیت بین طرفین ایجاد می شود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل یکدیگر برقرار می شود همان طور که می دانید ازدواج دارای آثار مالی و غیر مالی است مهریه و نفقه از آثار مالی ازدواج می باشد و حسن معاشرت (خوش خلقی و رفتار مناسب با همسر)، معاضدت (همکاری) و برقراری رابطه جنسی از آثار غیرمالی آن است. به بیان دیگر زمانی که زن و مردی به عقد هم درآمدند، به حکم قانون موظف به انجام اموری در مقابل یکدیگر می شوند. به عنوان مثال، مرد بایستی مهریه زن را بپردازد، زن نیز باید از شوهر خود تمکین کند و در این صورت، حق دریافت نفقه را خواهد داشت.

تمکین در معنای عام یعنی اینکه خانم وظایف خود را نسبت به همسر انجام دهد و از او در حدود قانون و عرف اطاعت نماید و ریاست شوهر را در خانواده پذیرا باشد. منظور از تمکین در معنای خاص روابط زناشویی است و در واقع مفهوم تمکین خاص اطاعت از احتیاج های غریزی مرد از طرف زن می باشد (تأمین احتیاج های جنسی زوج) البته تمکین خاص امر مطلقی نیست و زن موظف به انجام این امر بر طبق زمان، مکان و عرف می باشد؛ بنابراین مواردی هم وجود دارد که زن مجاز است تمکین نکند به عنوان مثال در شرایطی که شوهر مبتلا به یکی از بیماری های مقاربتی جنسی باشد زن می تواند از تمکین امتناع کند که در این موارد زن حق دریافت نفقه را دارد. لازم به ذکر است که این وظیفه فقط مخصوص زن نیست و مرد هم در حدود عرف و معمول باید با همسر خود رابطه جنسی برقرار کند.

حال که با مفهوم نفقه و تمکین آشنا شدید در ادامه این مطلب می خواهیم به بررسی این موضوع بپردازیم که پرداخت نفقه زوجه در دوران عقد و پیش از سکونت در منزل مشترک به عهده چه کسی است؟ به طور کلی یکی از رایج ترین مسائل در دوران عقد مربوط به نفقه است. همواره این سوال مطرح می شود که آیا، تا زمانی که دختر در منزل پدری است و هنوز زندگی زیر یک سقف شروع نشده، مرد تکلیفی در پرداخت نفقه دارد یا نه؟

مستنبط از ماده 1106 و ماده 1108 قانون مدنی، تحقق زوجیت منجر به استحقاق زن به نفقه می شود و نشوز (در اصطلاح حقوقی به نافرمانی زوجین و عدم ایفای وظایف زناشویی از جانب آن ها گفته می شود در واقع اگر هر یک از زوجین به هر علت وظایف زناشویی خود را ایفا نکند نشوز کرده است.) مانع آن به شمار می آید، بنابراین صرف اثبات رابطه زوجیت از ناحیه زوجه برای مطالبه نفقه کافی است و در صورت اقامه دعوای نفقه علیه زوج، حق به زوجه داده می شود مگر اینکه شوهر ثابت کند زوجه بدون مانع مشروع و قانونی از ادای وظایف زوجیت امتناع کرده است. پس بار اثبات دعوای نفقه با شوهر است و اصل بر استحقاق زوجه به نفقه به محض وقوع عقد ازدواج است.

لازم به ذکر است که سقوط حق زن مبنی بر دریافت نفقه، در مواردی است که زوجه بدون عذر موجه از شوهر تمکین نکند؛ لذا زوجه ای که در دوران عقد به سر می برد و فاقد منزل مسکونی مشترکی است که زوج موظف به تهیه آن است یا حسب عرف و عادات محل زندگی، وقوع رابطه زناشویی در دوران عقد و پیش از تهیه منزل مشترک توسط زوج ناپسند تلقی شود، قطعا مستحق دریافت نفقه خواهد بود، چرا که عدم تمکین وی مستند به موانعی است که عرف و عادات و رسوم آن را پذیرفته اند؛ بنابراین از نظر قانون مدنی هرگاه شوهر شرایط زندگی مشترک را فراهم کند و زن بدون داشتن دلیل قابل قبولی حاضر به زندگی مشترک نشود به وی نفقه تعلق نخواهد گرفت البته برای اثبات این موضوع زوج باید طی اظهارنامه ای مراتب آمادگی خود برای شروع زندگی مشترک را اعلام نماید.

یکی از حقوقی که به موجب شرع و قانون به زن تعلق گرفته است، استفاده از حق حبس در ازدواج است. به این معنا که زن می تواند تا پیش از اینکه مهریه به او داده نشده است از ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد خودداری کند و در عین حال از حق نفقه نیز بهره مند است. همان طور که گفتیم، یکی از وظایف زنان در مقابل شوهر تمکین می باشد به همین مناسبت، زن تا زمانی که مهریه اش را دریافت نکرده است می تواند از تمکین در برابر شوهر خودداری کرده و در عین حال نفقه اش را بگیرد.

البته استفاده از حق حبس در ازدواج منوط به شرایطی است از جمله اینکه زن تنها تا پیش از برقراری رابطه جنسی می تواند به حق حبس خود استناد کند و پس از وقوع رابطه زناشویی، دیگر امکان استفاده از حق حبس را ندارد. بنابر مطالبی که گفته شد، زن در دوران عقد می تواند تا زمانی که مهریه اش را نگرفته به استناد حق حبس، از تمکین در برابر شوهر خودداری کرده و در عین حال نفقه هم دریافت کند.

تکلیف شوهر به دادن نفقه دارای ضمانت اجرای مدنی و کیفری به شرح ذیل است:

به موجب ماده 1111 قانون مدنی زن می تواند در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه به دادگاه رجوع کند در این صورت دادگاه میزان نفقه را معین و شوهر را به دادن آن محکوم خواهد کرد. در صورت استنکاف شوهر از پرداخت نفقه و عدم امکان اجرای حکم دادگاه یعنی عدم امکان الزام او به دادن نفقه زن می تواند برای طلاق به دادگاه رجوع کند در این صورت دادگاه شوهر را اجبار به طلاق می نماید؛ بنابراین ضمانت اجرای مدنی نفقه دو چیز است:

الف. الزام شوهر به پرداخت نفقه از طریق قضایی

ب. طلاق در صورت عدم امکان الزام شوهر به پرداخت نفقه

لازم است به این سوال پاسخ داده شود که آیا نفقه ای که استنکاف از پرداخت آن در شرایطی مجوز طلاق است فقط نفقه آینده است یا نفقه گذشته را هم شامل می شود؟

در این خصوص بین حقوق دانان اختلاف نظر وجود دارد و بعضاً آراء متفاوتی هم از سوی محاکم صادر می شود، اما به نظر می رسد فقط استنکاف از پرداخت نفقه آینده مجوز طلاق باشد، زیرا مبنای طلاق در این مورد عدم امکان ادامه زندگی زناشویی به دلیل عدم تامین احتیاج های مالی زن است و این امر فقط در مورد نفقه آینده صدق می نماید البته نفقه گذشته زن هم دینی بر عهده شوهر است که باید پرداخت شود.

به موجب ماده 53 قانون حمایت از خانواده مصوب 1391 هرکس با داشتن استطاعت مالی نفقه زن خود را در صورت تمکین او ندهد به حبس تعزیری درجه 6 (حبس بیش از 6 ماه تا 2 سال) محکوم می شود.

منبع: فرادید

به "آیا نفقه زن در زمان عقد بر عهده شوهر است؟" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "آیا نفقه زن در زمان عقد بر عهده شوهر است؟"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید