سوسک نقد تک روی در سیاست بین الملل است - وبلاگ تپلینک

به گزارش وبلاگ تپلینک به تازگی رمان سوسک نوشته ایان مک یوون نویسنده سرشناس انگلیسی با ترجمه محمدحسین واقف و توسط نشر چشمه منتشر شده است. این رمان بعد از مدت کوتاهی که در انگلستان به چاپ رسید، در ایران هم ترجمه شد و از این بابت رمانی تازه از ادبیات انگلستان است. این رمان نسبت مشخصی با سیاست و ماجرای برگزیت و جدایی انگلستان از اتحادیه اروپا دارد و نویسنده سعی کرده است تا به شکلی ادبی و فرمی خاص، این ماجرا را نقد کند. سوسک تصویری کاریکاتوری از جهانی است که توسط افرادی منفعت طلب اداره می شود و خودخواهی و حماقت آن ها زندگی انسان ها را سخت و طاقت فرسا می کند. ایان مک یوون سیر ویرانی جهان را با سویه های جهان کافکایی در سوسک روایت می کند. در ادامه گفت وگو ایبنا را با محمدحسین واقف را می خوانید:

در ابتدا کمی از نویسنده کتاب مک یوون و جایگاهش در ادبیات انگلستان بگویید.

ایان مک یوون، متولد 1948، عضو انجمن سلطنتی ادبیات و یکی از بزرگ ترین نویسندگان پنجاه سال اخیر انگلستان است. دو رمان نخست مک یوون، باغ سیمانی و آسایش غریبه ها، برایش لقب ایان مخوف را به همراه آورد. از بسیاری از رمان ها و رمانک هایش اقتباس سینمایی کرده اند که از میان آن ها تاوان برنده اسکار شده است. مک یوون شش بار نامزد جایزه من بوکر شده که بابت رمان آمستردام ـ که به فارسی هم ترجمه شده ـ برنده این جایزه شده است.

چه شد که تصمیم گرفتید کاری که تازه یک سال از انتشار آن می گذرد را ترجمه کنید؟ خود داستان سوسک برای شما چه جاذبه ای داشت؟

البته زمانی که این کار را ترجمه کردم چند هفته ای بیشتر از انتشارش در انگلستان نگذشته بود و آن زمان بحث های مربوط به برگزیت که این روزها به ایستگاه آخر رسیده است بسیار داغ تر بود. شاید اصلا اهمیت این رمانک در همین معاصر بودنش باشد. معاصر است به این معنا که با مسائل روز سر و کار دارد. از طرف دیگر گمان نکنم محدود به امروز بماند و دور از ذهن نیست که آیندگان هم به آن اقبال نشان دهند و در سالیان بعد نیز طرفداران خودش را پیدا کند. به خصوص که برگزیت و مسائل مربوط به آن در کتاب مستقیما نیامده است و نمونه دیگری از حماقت بشری نماد برگزیت است. ولی مهم ترین دلیل جذابیت این داستان برای من نبوغی بود که مک یوون در نوشتنش به خرج داده بود و داستانی نوشته بود که کافکایی باشد، طنز باشد و سیاسی و معاصر هم باشد.

به نظر شما جیمز سمز نماد چه افرادی در جامعه است؟ آیا می توان او را نماد گروهی دانست؟

شاید بتوان گفت جیم سمز شبحی است که جهان را فراگرفته است. کسانی که نه ناخواسته بلکه کاملا آگاهانه می کوشند تا جهان را آشفته کنند. همیشه کسانی هستند که نیت خیر دارند و مصیبت به بار می آورند اما جیم سمزها وقتی قدرت را به دست می گیرند تنها منفعت خودشان و گروه خودشان را دنبال می کنند و این منافع ظاهرا تنها با آشفته کردن زندگی دیگران به دست می آید، ترامپ و بوریس جانسون تنها نمونه هایی از چنین افرادی هستند. دست کم 15 سال است که جهان به طور گسترده با چنین آدم هایی سر و کله می زند.

درباره نسبت داستان سوسک با سیاست و به خصوص ماجرای جدایی انگلیس از اتحادیه اروپا بیشتر توضیح دهید.

در سوسک دولتی پس از رفراندوم سر کار آمده که می خواهد به نوعی نظم مورد توافق عموم را مختل کند. می خواهد جهت پول را معکوس کند. سوسک نوشته ای سیاسی است، ولی قصد مک یوون از نوشتن آن تاثیر گذاشتن بر ماجرای برگزیت نبوده، بلکه از یک طرف فهم آن و از طرف دیگر ساکت نبودن در قبال آن بوده است. نویسنده ها اغلب نمی توانند جلوی حماقتی مثل برگزیت را بگیرند، ولی دست کم می توانند در قبال این حماقت ها ساکت نباشند. سوسک به نوعی نقد تک روی در سیاست بین الملل است، نقد همراهی نکردن با دیگران، چه داستان سوسک و چه برگزیت هر دو یک جور معامله دو سر باخت اند.

سویه های طنز آمیز و از طرفی نگاه کافکایی در این اثر چگونه باهم پیوند خورده اند؟

من چندین داستان خوانده بودم که به مسخ شباهت هایی داشتند، آدمی که صبح از خواب بیدار می شد و می دید چیز دیگری شده. اما فرق این با آن ها در این است که آن حالت گروتسک و خوفناک را ندارد، ایده درخشان اینکه سوسکی که از خواب بر می خیزد و می بیند آدم شده.

رمان سوسک نوشته ایان مک یوون با ترجمه محمدحسین واقف در 82 صفحه و با قیمت 23هزارتومان توسط نشر چشمه منتشر شده است.