حواس تان به زباله ها باشد! ، صرفه جویی میلیاردی؛ با مدیریت زباله - وبلاگ تپلینک

به گزارش وبلاگ تپلینک، تقریباً هرروز در بیشتر رسانه ها و مطبوعات، مقالات متعدد و متفاوتی با موضوع مصرف گرایی و تغییر سبک زندگی شهروندان امروزی مشاهده می کنیم و می خوانیم، خروجی این شیوه از زندگی، میزان زیادی زباله است که برای مدیریت شهری دردسرساز و باعث آلودگی و بروز هزینه ها و مسائل بسیاری برای شهر می شود.

به گزارش وبلاگ تپلینک، این روزها یکی از مسائلی که فکر مدیران شهری را به خود مشغول کرده است، بحث پسماند و زباله های شهری و تأکید آنان بر تفکیک زباله های خشک و تر از مبدأ است، موضوعی که اگر شهروندان یک جامعه آن را رعایت کنند، کار مسئولان این حوزه راحت تر و علاوه بر آن آلودگی های محیطی کمتر می شود.

در طول این سال های اخیر که موضوع زباله و پسماند به یکی از اصلی ترین معضلات شهری تبدیل شده است، کشورهای دنیا سوم نتوانسته اند خود را به مدیریت پسماندی که در سایر کشورهای پیشرفته وجود دارد، نزدیک کنند، درحالی که این موضوع، یکی از موضوعات دنیای، توسعه پایدار و محیط زیست است که در استانداردهای دنیای به آن توجه شده است و باید در سایر جوامع برای فرهنگ سازی آن اقدام شود و هر یک از ما به عنوان یک فرد مسئول باید در این زمینه آموزش های لازم را به مردم بدهیم. بر اساس تازه ترین آمارها روزانه نزدیک به 7500 تن زباله در شهر تهران تولید می شود که از این مقدار حدود 65درصد زباله های تر و 35 درصد زباله های خشک هستند.

در این میان بحثی که مطرح می شود، این است که فایده تفکیک این دو نوع زباله از همان ابتدا یا به عبارتی تفکیک زباله در مبدأ چیست؟ پاسخ این است که بخش زیادی از این زباله ها را می توان با تفکیک از مبدأ و درون خانه ها به چرخه بازیافت و تولید بازگرداند. این موضوع همان هدفی است که شهرداری تهران با اجرای کمپین آسمان آب، زمین پاک در پی تحقق آن است. با اجرای این طرح، شهروندان در بحث تفکیک زباله مشارکت می کنند و به اصطلاح این موضوع را بیشتر جدی می گیرند.

تأکید مدیریت شهرداری تهران بر تفکیک زباله از مبدأ از سوی شهروندان از این بابت است که اگر این امر از خانه های شهروندان شروع شود، می توان به مقدار زیادی در هزینه های جمع آوری روزانه زباله تهران که به گفته برخی اعضای شورای شهر، روزانه یک تا یک و نیم میلیارد تومان است، صرفه جویی کرد.

اگر بخواهیم به صورت مختصر انواع زباله را توضیح دهیم باید گفت، زباله شهری عبارت است ازآنچه در خانه ها، فروشگاه ها، مدارس، ادارات، شرکت ها و ... دور ریخته می شود. زباله صنعتی همان مواد غیرقابل استفاده ای هستند که در موقع ساخت محصولات صنعتی در کارخانه ها به دست می آید. زباله بیمارستانی، شامل زباله عفونی، ضایعات اتاق عمل، پسماندهای آزمایشگاهی، تزریقات و دارو و درنهایت زباله های ساختمانی شامل نخاله ها، مواد و مصالح غیرقابل استفاده در کارهای ساختمانی می شود.

نکته ای که باید با توجه به انواع این زباله ها در نظر گرفت، این است که اگر هرکدام از ما در هریک از این اماکن، از همان ابتدا زباله ها را از جهت تر و خشک بودن تفکیک کنیم، کمک شایانی نه فقط به مسئولان شهر بلکه به شهر و محیط زندگی خودمان کردیم، علاوه بر آن اگر زباله ها از مبدأ اولیه آن تفکیک شود هم هزینه های بازیافت کاهش می یابد و هم درصد بازیافت پسماندها بیشتر می شود، فقط کافی است کمی نسبت به محیط زندگی خود احساس مسئولیت کنیم.

منصور کتان باف، شهردار منطقه 20 تهران در یکی از گفت وگوهای خود گفته بود: روزانه 15 میلیارد ریال هزینه حمل زباله شهر تهران می شود که اگر زباله های خشک که حدود 40 درصد زباله های تولیدی را شامل می شود، از سوی شهروندان در منازل از زباله های تر جدا شوند، بالغ بر 7 میلیارد ریال روزانه صرفه جویی خواهیم داشت که علاوه بر کاهش چشمگیر هزینه ها، شاهد شکوفایی شهر در بخش های دیگر نظیر سرانه های شهری و فرهنگی خواهیم بود.

او همچنین با اشاره به اینکه زباله در اغلب کشورها به عنوان طلای کثیف عامل تولید شغل و کسب درآمد است، اضافه کرده که تفکیک زباله های خشک اگر از منازل شروع شود، علاوه بر آنکه با کاهش وزن زباله های تولیدی، هزینه حمل سیر نزولی خواهد داشت، شهروندان نیز می توانند با تحویل آن به مراکز بازیافت که در تمامی محله های شهر ایجاد شده اند، بر اساس تعرفه مشخص شده، کالا یا وجه آن را دریافت کنند.

ضرورت فرهنگ سازی در بحث پسماندها

فرهنگ سازی پیش نیاز و تضمین کننده برنامه های مدیریت پسماند است که باید مورد توجه قرار گیرد و در بحث پردازش، تکنولوژی، حمل و دفن باید از تجربیات دنیا استفاده کرد. تا زمانی که فرهنگ صحیح تولید و نحوه انباشت و جمع کردن زباله در بین مردم نهادینه نشود، مدیریت پسماند آنطور که باید و شاید با موفقیت همراه نخواهد بود. عملکرد صحیح یک نگرش ساختارمند، مستلزم وجود عاملی به نام مدیریت است.

امروزه با پیشرفت تکنولوژی و نزدیک شدن افراد از لحاظ فرهنگ ها، مدیریت یک هنر است؛ یعنی مدیر باید توانایی ها و استعدادهای افراد را شناخته و با توجه به امکانات مادی و معنوی موجود به استفاده و بهره گیری اثربخش و مطلوب از آنها بپردازد تا هدفی واحد شکل گیرد؛ زیربنای هر فرهنگی از تفکر آن شکل می گیرد و نیاز به آن، ولو نیازی غلط هم باشد، می تواند باعث بقا و جای گرفتن آن درعرصه فرهنگ یک جامعه باشد؛ پس مسلما کار را باید از تغییر و تحول در افکار شروع کرد.

با اشاعه فرهنگ پسماند در تمام سطوح جامعه به ویژه مراکز آموزشی همچون مدارس و دانشگاه ها و فرهنگ سازی پسماند با هدف تغییر باورهای غلط متداول درخانواده و جامعه به این نتیجه می رسیم که با تحول باورهای بشری می توان تفکر را درزمینه زباله و کنترل آن تغییر داد و با نگاهی به روند مدیریتی زباله، نیاز وجود مدیریتی صحیح برپایه تفکری ساختارمند و برنامه ریزی شده را احساس می کنیم؛ بنابراین قانونمندی و نظم پذیری افراد امری ضروری است. برای شکل گیری یک نظام فرهنگی عوامل مختلفی دخیل هستند که ابتدا جنبه فردی داشته و با تکامل درمحیط زندگی، شکل اجتماعی به خود می گیرند که در اثر بقا در جامعه به صورت یک فرهنگ باقی می مانند. از جمله این عوامل می توان به مواردی چون نظم، قانون، وابستگی، تفکر، مدیریت و ... اشاره کرد.

مقایسه مدیریت پسماند در کشورهای دنیا

برخلاف کشورهای پیشرفته که بحث زباله و تفکیک آنها برای شان بسیار جدی است، در کشورهای توسعه نیافته یا درحال توسعه این بحث همچنان خیلی جدی گرفته نمی شود، اگرچه در سال های اخیر به دلیل فعالیت های شهرداری ها در کشورمان به خصوص شهرداری تهران، اقدامات جسته وگریخته ای اجرا شده است اما هنوز تا شرایط ایده آل فاصله بسکمک وجود دارد. در بسکمک از کشورهای توسعه نیافته، جمع آوری پسماندها اغلب بسیار ناکارامد بوده و مقدار جمع آوری پسماندها در کشورهای پیشرفته تقریباً معادل 30 تا 70 درصد است.

این در حالی است که با وجود حجم بالای پسماند در کشورهای پیشرفته، مدیریت پسماندها به نحو مطلوبی انجام می گیرد طوری که نرخ جمع آوری در این کشورها معادل 100 درصد بوده و بیشتر پسماندها از طریق سوزاندن در زباله سوزها دفع می شود. بیشتر زباله سوزهای مخصوص پسماندهای جامد شهری موجود در دنیا در کشورهای پیشرفته آسیا قرار گرفته است. در ادامه مقایسه ای کوتاه را میان کشورهای مختلف و عملکردشان در حوزه تفکیک زباله و پسماند می خوانید.

سوئیس: شیشه و کاغذ دورریختنی نیست

سوئیس تجهیزات بازیافت زباله خود را به درستی مورد استفاده قرار می دهد. شیشه و کاغذ نمونه ای از زباله هایی هستند که در سوئیس دور انداخته نمی شوند. در بیشتر سوپرمارکت ها سطل های مجزایی برای بطری هایی با نشانگرهای شیشه ای سبز و قهوه ای وجود دارد. هر شهر این کشور، ماهانه به جمع آوری رایگان زباله های کاغذی می پردازد که تنها شامل روزنامه های قدیمی نمی شود و بیشتر مردم همه اشیای ساخته شده از مقوای نازک یا کاغذ را از پاکت غلات تا قبض های تلفن قدیمی را مورد بازیافت قرار می دهند.

دانمارک: تلاش برای دانمارکی سبزتر

بر اساس آمار موجود در سال 2003 به طور میانگین هر دانمارکی 559 کیلوگرم زباله جمع آوری کرده که از پلاستیک و کاغذ تا بطری و باتری متفاوت بوده است. حدود 10 هزار دانمارکی در تجارت جمع آوری زباله فعالیت می کنند که حدود 1/0 درصد کل جمعیت این کشور را تشکیل می دهد. تلاش سخت برای دستیابی به دانمارکی سبزتر باعث شده که این کشور به رکوردی جالب دست یابد. اگرچه مقدار کل زباله های دانمارک به مقدار ای نیست تا این کشور به ایجاد مراکز بازیافت زباله بپردازد اما به ویژه زباله های پلاستیکی، زباله محصولات الکترونیکی، باتری ها و فلزات برای بازیافت به خارج این کشور فرستاده می شوند.

آلمان: قهرمان محیط زیست

ژرمن ها خود را قهرمان محیط زیست دنیا می دانند. البته شکی نیست که این بحث برای آنها بسیار مهم است. جداسازی زباله های خانگی امری بسیار مهم برای مردم آلمان محسوب می شود. در هر آپارتمان معمولاً 5 سطل برای 5 نوع زباله وجود دارد که با رنگ های جداگانه مشخص شده اند. زرد برای بسته بندی ها (مانند پاکت مقوایی قدیمی شیر)، آبی برای کاغذ و مقوای نازک، سطل های ویژه شیشه در سه قسمت شیشه های روشن، قهوه ای و سبز و یک سطل برای مواد غذایی و گیاهی و پایان یک سطل سیاه برای سایر زباله ها که مناسب افرادی است که حوصله جداسازی زباله ها را ندارند.

ایتالیا: اگر زباله های تان را جدا نکنید، جریمه می شوید

قوانین مربوط به پسماند و زباله در ایتالیا از منطقه ای به منطقه دیگر بسیار فرق دارد. مثلاً در سال های اخیر این قوانین در رم سخت تر شده و بر اساس آن افرادی که تا فاصله 500 متری خانه خود دارای سطل بازیافت هستند و زباله های خود را جدا نکنند تا 619 یورو جریمه خواهند شد. ساکنان رم معتقدند که معمولاً یافتن سطل زباله در این شهر سخت بوده و در صورت یافتن هم اغلب پر هستند. شورای شهر رم اخیراً خواستار ایجاد سطل های زباله نو با رنگ های مختلف برای جداسازی زباله ها شده است.

امریکا: بار مدیریت پسماند روی دوش بخش خصوصی

امریکا یکی از کشورهای فعال در امر مدیریت پسماند است. از سال 1978 میلادی که قانون کنترل و حفاظت از محیط زیست در امریکا تصویب شد تا اکنون، مسئله مدیریت پسماند در این کشور جدی تر دنبال شده است. مدیریت پسماند در این کشور، از طریق بخش خصوصی انجام می شود و دولت های محلی تنها در بخش مدیریت پسماندهای جامد فعالیت می کنند. در سال گذشته میلادی سهم بخش خصوصی در مدیریت پسماند در امریکا 59 درصد و سهم بخش دولتی 41 درصد بود. در حالی که در سال 1990 میلادی بخش دولتی بیش از 50 درصد کار را بر عهده داشت.

مقدار بازیافت زباله ها در ایالات مختلف آمریکا فرق دارد. در آلاسکا، وایومینگ و مونتانا کمتر از 9 درصد زباله ها بازیافت می شود در حالی که در نیویورک، ویرجینیا و 5 ایالات دیگر مقدار بازیافت بیش از 40 درصد است.