ظهور و سقوط خطرناکترین سیارک یک دهه گذشته! - وبلاگ تپلینک

به گزارش وبلاگ تپلینک، کشف یک سیارک بالقوه خطرناک در اوایل امسال میلادی، دانشمندان را وارد منازعه ای جدی کرد. ستاره شناسان بسیاری از همان ابتدا اعلام کردند که این سیارک 70 متری در گذر بعدی خود به احتمال بسیار زیاد به زمین برخورد خواهد نمود، اما بعضی دیگر نیز معتقدند که چنین برخوردی صورت نخواهد گرفت و این سیارک ایمن است، اما واقعاً چه اتفاقی رخ خواهد داد؟

به گزارش وبلاگ تپلینک، در 6 ژانویه 2022، اخترشناسان در رصدخانه مونت لمون در آریزونا، سیارکی را با عرض 70 متر (230 فوت) کشف کردند. بر اساس مشاهدات اولیه آن ها، به نظر می رسد که این شی که 2022 AE1 نام گرفته، می تواند در گذر بعدی خود، در 4 ژوئیه 2023، به زمین برخورد کند. از آنجایی که عدم قطعیت در مدار یک سیارک، در ساعات اولیه پس از کشف آن در بالاترین حد خود نهاده شده است، ستاره شناسان در چندین رصدخانه مختلف کوشش کردند تا مشاهدات تازهی را انجام دهند که معمولاً هرگونه برخورد در آینده را رد می نماید.

با این حال، داده های هفت شب اول رصد، نشان می داد که احتمال برخورد سیارک با زمین رو به افزایش است. در ادامه سیارک 2022 AE1 به وسیله سیستم معین مدار سیارک (AstOD) -یک سیستم اتوماتیک که اخترشناسان در سراسر دنیا برای ارزیابی خطر سیارک از آن استفاده می نمایند- به عنوان یک سیارک برخورد احتمالی در آینده، علامت گذاری شد. علاوه بر این، این سیارک یکی از بالاترین رتبه بندی ها را در مقیاس پالرمو کسب کرد، رتبه بندی که ستاره شناسان از آن برای دسته بندی و اولویت بندی خطرات برخورد با زمین استفاده می نمایند. هم سازمان فضایی اروپا ESA و هم ناسا این اطلاعات را در وب سایت های پورتال اطلاعاتی Near Earth Object (NEO) خود منتشر کردند که به هر کسی - همانند ستاره شناسان آماتور علاقه مند - اجازه می داد تا آن را رصد نمایند.

در هفته بعد از این، شرایط حتی نگران نماینده تر شد، زیرا نور ماه کامل، آسمان شب را فرا گرفته بود و مناع از آن می شد که ستاره شناسان بتوانند این سیارک را از زمین رصد نمایند. با این همه زمانی که این سیارک دوباره در میدان دید نهاده شد، ستاره شناسان اعلام کردند که داده های انباشته شده در راستا سیارک نشان می دهد که شانس برخورد آن با زمین به طور چشمگیری در طول زمان کاهش می یابد. اندکی بعد، اعلام شد که 2022 AE1 هیچ زمانی در آینده قابل پیش بینی، زمین را تحت تاثیر قرار نخواهد داد. این بدان معنا است که این سیارک، بر اساس پیش بینی های تازه هرگز به زمین برخورد نخواهد کرد و بدین شکل ما از تهدید یک سیارک بالقوه خطرناک رها شدیم.

برخورد سیارک های نابودگر به زمین، یکی از تم های هیجان انگیز در داستان ها و فیلم های سال های اخیر است که به ویژه در صنعت سینما و با تکنولوژی شگفت انگیزی که این صنعت در اختیار دارد، روز به روز ترسناک تر و واقعی تر جلوه می نماید. فیلم هایی همانند بالا را نگاه نکن Dont Look Up فقط تازهترین نمونه از این فیلم ها هستند که نشان می دهند چگونه زمین ما ممکن است با این سیارک های خطرناک نابود گردد، اما در اینجا مسئله دیگری نیز وجود دارد که در این فیلم ها بر آن تأکید می گردد و آن عدم اطلاع رسانی صحیح از سوی مراجع رسمی است. اگرچه فیلم ها برای سرگرم کردن ما ساخته می شوند، اما احتمالاً بسیاری از ما چندان باور نداریم که در صورت رخ دادن چنین تهدیدهایی، واقعیت از همان ابتدا به ما گفته گردد، حتی اگر چنین بدبینی بی اساس باشد.

مارکو میشلی، ستاره شناس در مرکز هماهنگی اجرام نزدیک به زمین ESA (NEOCC) در مورد کشف سیارک تازه 2022 AE1 می گوید: در تقریباً ده سالی که در ESA کار کردم، هرگز چنین شی خطرناکی ندیده بودم. ردیابی این سیارک و اصلاح راستا آن تا زمانی که داده های کافی برای اطمینان از عدم برخورد حاصل گردد، بسیار هیجان انگیز است. بنابراین، اخترشناسان دقیقاً چگونه توانستند تهدیدی را که در ابتدا بسیار قطعی به نظر می رسید، رد نمایند؟

دانشمندان شرح می دهند که در اولین رصد یک سیارک، در ابتدا فقط یک نقطه وجود دارد، یک نقطه نوری در آسمان. در این مرحله، معین نیست که این نقطه چیست و به کجا می رود. میشلی شرح می دهد که برای آشکار کردن یک جسم در حال حرکت، به یک رصد دوم احتیاج است و دانستن فاکتور هایی همانند جایی که می رود و با چه سرعتی حرکت می نماید، برای معین مدار آن ضروری است. مشاهدات بیشتر می تواند به معین دقیق تر مدار سیارک یاری کند و عدم قطعیت ها را کاهش دهد تا زمانی که اخترشناسان مطمئن شوند که در درجه اول به زمین برخورد نمی نماید.

برای یاری به این معین ها، ستاره شناسان از شبیه سازی های رایانه ای برای محاسبه راستا مداری آینده سیارک استفاده می نمایند و موقعیت ها و سرعت های اولیه ای که به طور تصادفی انتخاب شده اند و در محدوده خطای مشاهدات تا به امروز قرار دارند، وارد می نمایند. با ایجاد تعداد زیادی شبیه سازی، اخترشناسان می توانند احتمال برخورد هر شی خاصی را با زمین محاسبه نمایند. به عنوان مثال، اگر یک میلیون مدار ممکن مختلف شبیه سازی گردد و فقط یکی از آن ها منجر به برخورد گردد، به این معنی است که احتمال برخورد سیارک با زمین یک میلیون به یک است.

آنچه معمولاً اتفاق می افتد این است که با مشاهدات بیشتر و داده های بیشتر، منطقه خطر باریک می گردد و راهرو راستا آینده سیارک از زمین دور می گردد و درصد خطر را کاهش می دهد. بعلاوه با وجود شبکه ای از رصدخانه ها در سراسر دنیا که بر روی دفاع سیاره ای متمرکز شده اند - یعنی جستجو در آسمان برای سیارک ها و دنباله دار های ورودی - امکان مشاهدات متعدد و سریع هرگونه سنگ فضایی که تهدیدی برای زمین است، فراهم می گردد و البته هم شبکه نیز به سرعت می تواند احتمال برخورد را رد کند.

دانشمندان در مورد 2022 AE1 می گویند، مشاهدات پس از برطرف ماه کامل، داده های مورد احتیاج برای نشان دادن اشتباه بودن سطح ریسک محاسبه شده از مشاهدات اولیه را فراهم کرد. در واقع آن ها می گویند که با داده های بیشتر، سطح ریسک این سیارک اکنون تا نزدیک به صفر پایین آمده، اما باز هم رصد آن ادامه خواهد یافت. لورا فاجیولی، دینامیست اجرام نزدیک زمین در NEOCC که مدار 2022 AE1 را در طول دوره رصد محاسبه کرد، گفت: داده ها واضح بود و صبح روز بعد به وسیله همکاران ما در ناسا تایید شد که سیارک 2022 AE1 خطر برخورد ندارد. اگر راستا 2022 AE1 نامعین می ماند، ما از هر وسیله ممکن برای ادامه رصد آن با بزرگترین تلسکوپ هایی که در اختیار داریم، استفاده می کردیم. اما چون از فهرست خطرات ما حذف شد، دیگر احتیاجی در پی کردن آن نداشتیم.

سازمان فضایی اروپا ESA نیز می گوید بعضی از ستاره شناسان علاقمند که به نظارت بر این سیارک ادامه خواهند داد، پیش بینی ها را تایید می نمایند. اکنون می دانیم که در اوایل ژوئیه 2023، سیارک 2022 AE1 در فاصله حدود ده میلیون کیلومتری (+/- یک میلیون کیلومتری) - بیش از 20 برابر فاصله ما با ماه - از کنار زمین خواهد گذشت. با این حال، اگرچه احتمال برخورد این سیارک با زمین، از نظر کارشناسان بسیار کم است، اما همچنان این احتمال وجود دارد که روزی سیاره ما با یک سیارک برخورد کند یا یک رویداد انفجار هوایی بزرگ مانند شهاب سنگ چلیابینسک در سال 2013 را تجربه کند. با سرعت محاسبه شده کنونی برخوردها، اخترشناسان می گویند که یک سیارک بزرگ هر 100 میلیون سال یا بیشتر به زمین برخورد می نماید. اما هنوز هم چنین ارقامی قطعیت ندارد و به همین علت است که ستاره شناسان حرفه ای و آماتور به صورت مستقل نیز به رصد آسمان ها ادامه می دهند.

منبع: sciencealert

نوشته: مصطفی جرفی-وبلاگ تپلینک