هشدار هایی درباره جاده چالوس که شنیده نشدند - وبلاگ تپلینک

به گزارش وبلاگ تپلینک، به اعتقاد کارشناسان حوزه بحران های طبیعی، رانش زمینی که در جاده چالوس از 19 اسفند شاهد بودیم، رخدادی است که هشدار های آن از سال 96 داده شده است و بار ترافیکی ایجاد شده روی این جاده و قرار گرفتن آن در نزدیکی سد سیاه بیشه و نیروگاه های برقابی منجر به پدیده رانش زمین شد و با شرایط ایجاد شده و در صورت بی توجهی بیشتر در سال های آینده شاهد تشدید این پدیده ها به ویژه در 3 استان شمالی کشور خواهیم بود.

به گزارش ایسنا، محمدرضا محبوب فر، عضو انجمن آمایش سرزمینی و عضو انجمن مخاطرات محیطی و توسعه پایدار ایران با بیان اینکه پوسته زمین از لایه های رسوبی متراکم و حتی غیر متراکم تشکیل می گردد، گفت: زیر این لایه ها از نظر تکتونیکی سطوح شیب داری وجود دارد و اگر این سطوح شیب دار به هر علتی ناپایدار شوند، لایه های رسوبی زیر سطوح شیب دار به حرکت درمی آیند و به این پدیده رانش زمین گفته می گردد.

وی علل رخداد رانش زمین را منشا طبیعی و انسانی دانست و اظهار کرد: عوامل دخیل در این رخداد شامل باران های سیل آسا و زلزله است، ولی دخالت های انسانی باعث رانش می گردد که حتی موجب تغییر زمین شناختی منطقه و باعث ایجاد زمین لغزش خواهد شد.

محبوب فر با اشاره به رخداد های این چنینی در کشور همانند رانش زمین در جاده چالوس، یادآور شد: دخالت های انسانی پر رنگ تر از عوامل طبیعی است و در حال حاضر 3 استان گیلان، مازندران و گلستان رتبه اول کشور در رانش زمین هستند و بعد از این استان ها، استان لرستان و خوزستان قرار دارند که بیشتر از سایر استان های کشور در معرض رانش زمین قرار دارند.

وی علت رانش زمین در کشور را دخالت های بیش از حد انسانی در منطقه ها کوهپایه ای، جلگه ای و آبرفتی و هر منطقه شیب داری دانست که جنس خاک دامنه های آن از نظر زمین شناسی مستعد رانش و لغزش زمین هستند و ادامه داد: دخالت انسانی بیشتر در زمینه های تغییر کاربری اراضی، تخریب جنگل ها، ساخت و ساز غیر اصولی، احداث سد ها در نقاط مختلف این سه استان و همچنین اقدامات افراطی راه سازی و جاده سازی است.

عضو انجمن مخاطرات محیطی و توسعه پایدار ایران، با بیان اینکه بی توجهی به طبیعت و رهاسازی آن و فعالیت های بی حد و حصر انسانی منجر شده که استان مازندران در تهدید مخاطره رانش زمین قرار گیرد و اظهار داشت: رانش زمین که هم اکنون آن را مشاهده می کنیم، رخدادی است که از سال 1396 نسبت به وقوع آن در شمال کشور هشدار هایی داده شد و حتی در سال 1398 اعلام شده بود که بیشتر از 400 نقطه از استان مازندران دچار پدیده رانش هستند و رتبه این رانش از خفیف تا شدید برآورد شد، ولی متاسفانه به این هشدار ها توجه نشد.

محبوب فر یادآور شد: همه اتفاقاتی که در جاده چالوس به عنوان رانش زمین رخ می دهد، به احداث سد سیاه بیشه بر می گردد. در کنار رودخانه چالوس، این سد احداث شده است و متاسفانه بر اساس اطلاعاتی که ما دریافت کردیم، احداث این سد منجر به تقلیل آب های زیر زمینی در منطقه شده و ساختار ژئوتکنیک و زمین شناسی منطقه را دگرگون کرده است.

این محقق حوزه بحران ها و مخاطرات محیطی با بیان اینکه سد سیاه بیشه در واقع دو سد است، اظهار کرد: زمانی که جاده چالوس از یک طرف در مجاورت این دو سد قرار گرفته و نیروگاه های متعدد برقابی در کنار این دو سد ساخته می گردد و از طرف دیگر در طول روز نزدیک به حدود 40 هزار خودرو از این جاده عبور می کنند، باید حق بدهیم که این جاده آستانه حد تحمل زمین شناسی خود را از دست داده است و دچار رانش بی سابقه ای گردد، به طوری که مجبور به مسدود کردن آن شوند.

بی مهری ما با طبیعت و ادامه قهر زمین

عضو انجمن آمایش سرزمینی، رانش زمین در استان های شمالی به ویژه در استان مازندران را در امتداد فرونشست زمین در نقاط بیابانی می داند و در این باره توضیح داد: اگر در بخش های بیابانی و کم آب و کم بارش ایران، فرونشست داشته باشیم، در بخش های شمالی کشور با پدیده رانش زمین روبرو خواهیم شد که ابتدای این جهت فعالیت های انسانی این پدیده را تشدید کرده و زمانی که همراه با عوامل طبیعی می گردد، مانند تغییر اقلیم و باران های سیل آسا، این مسائل بوجود می آید.

وی اضافه کرد: بر این اساس معتقد هستم که مسئله ای که در شمال کشور ایجاد شده است، یک شبه پدید نیامده است و از سال 96 کشور درگیر این پدیده است و بار ها هشدار نسبت به ایجاد رانش زمین در 400 نقطه در استان مازندران داده شد، ولی به جای اینکه طبیعت منطقه احیا گردد، نسبت به طبیعت آن دست درازی صورت گرفت و به این شرایط برداشت های بی رویه آب، سدسازی ها و حجم ترافیک سنگینی که بر روی جاده چالوس بارگذاری می گردد، اضافه شده است.

به گفته وی، سد سیاه بیشه در زمین های سست بنا شده و ساختار زمین شناسی این منطقه را متحول کرده و این در حالی است که قبل از احداث این سد، چاره اندیشی نشد.

محبوب فر خاطر نشان کرد: ما تعطیلات نوروزی را در پیش داریم، قطعا می تواند برای کشور مشکل ساز گردد و لازم است این جاده بسته باشد و یا از جاده های جایگزین استفاده گردد؛ چرا که امکان ایجاد فروچاله ها و گسترده شدن ترک ها در جاده وجود دارد و ممکن است به تلفات انسانی بینجامد.

فرونشست در استان های شمالی

عضو انجمن مخاطرات محیطی و توسعه پایدار ایران، عمده مخاطرات در شمال کشور را مربوط به دخالت های بی حد انسان دانست و گفت: وزارت نیرو وزارت راه و شهرسازی در کنار این مخاطرات در حالی قرار دارند که اقتصاد منطقه ها شمالی روی مسائل صنعتی تعریف می گردد، ولی توجهی به زیر ساخت ها و مجوز های زیر ساختی نمی گردد.

وی با بیان اینکه بر اساس شنیده ها، احداث سد سیاه بیشه فاقد مجوز زیست محیطی بوده است، خاطر نشان کرد: در برهه ای از زمان سازمان محیط زیست با ایجاد این سد مخالفت کرد، ولی وزارت نیرو و وزارت راه بی توجه به این پدیده ها هستند و این پدیده ها نیز همچنان در این استان ها تداوم دارد، ضمن آنکه تشدید هم خواهد شد.

این محقق حوزه مخاطرات، با بیان اینکه درباره اراضی نیز تغییر کاربری به سمت فعالیت های آب بر اجرا شده است، اظهار کرد: در این صورت نیاز به برداشت آب و سد سازی ایجاد می گردد و طبیعی است که این چنین پدیده هایی رخ دهد و در آینده نیز تشدید گردد.

وی اضافه کرد: من معتقدم کلیه شهر های 3 استان شمالی متاثر از این رانش زمین هستند و این رانش در امتداد فرونشستی است که در منطقه ها بیابانی رخ می دهد و اکنون بازخورد های آن در منطقه ها شمالی در حال احساس شدن است.

محبوب فر، تاکید کرد: در این بین شرایط تهران از نظر فرونشست زمین به مراتب بدتر است، هم اکنون نیز حجم مخازن سد های تهران نسبت به سال های گذشته کمتر شده و با وجود بارندگی هایی که رخ داده از یک طرف بارندگی های سیل آسا را شاهدیم و از سوی دیگر با بحران های بی آبی و کم آبی روبرو هستیم که این امر نشان می دهد که فعالیت های انسانی از حد و مرز خارج شده و طبیعت را دچار مسائل اساسی کرده است، به طوری که هر چقدر شاهد بارندگی ها و سیلاب های بیشتری باشیم، مشکل کم آبی و بی آبی مرتفع نمی گردد و تشدید نیز می گردد.

وی با بیان اینکه بررسی ها نشان می دهد که شرایط استان های تهران، اصفهان و خوزستان در تابستان و پاییز سال 1401، بحرانی تر از تابستان سال 1400 خواهد بود، تاکید کرد: شرایط ما به گونه ای است که ما از ورشکستگی آبی به نابودی سکونتگاه ها و اکوسیستم رسیده ایم و اینکه در این سال ها بر طبل توسعه کوبیده شد، شرایط پیش آمده در واقع یک توسعه خیالی و معکوس بوده است؛ چون توسعه یعنی محیط زیست سالم، یعنی رفاهی، یعنی نبود آلودگی های زیست محیطی و ترافیک.